Józef Lompa

(Юзеф Ломпа)

7. Brat ubogi i brat chciwy

(Брат бедный и брат жадный)

W jednej wsi mieszkało dwóch braci rodzonych (в одной деревне жили два родных брата; wieś – деревня; brat), jeden był bogaty (один был богатый), drugi ubogi (другий – бедный). Bogaty byłby może czasem ugęszczał do ubogiego (богатый, быть может, иногда /и/ посещал бы бедного; był – реликт давнопрошедшего времени; ugęzczać = uczęszczać do kogoś, czegoś – посещать кого-л., что-л.), gdyby mu żona złośliwa nie była przeszkadzała (если бы ему злобная жена не мешала; złośliwy – злой, ехидный; злобный). I dlatego siedem lat mijało (и потому семь лет проходило), jak pierwszy u drugiego nogą nie postał (как первый у второго ногой не постоял = не бывал). Jednego razu pojechał ubogi łączką po drzewo do lasu (однажды поехал бедный по лужку за деревом в лес; jechać czymś – ехать на чём-л., по чему-л.); żona dała mu pół bochenka chleba i pół gomółki sera na drogę (жена дала ему полбуханки хлеба и половину круглого сыра = полголовки сыра на дорогу; bochenek – буханка; gomółka – круглый сыр); dla biednych dzieci ledwo garść mąki zostało (для бедных детей едва горсть муки осталась). Gdy już drewka na taczkę nałożył i przywiązał (когда он уже дровишки наложил и привязал), usiadł sobie (сел себе; usiąść – сесть), chcąc się posilić owym chlebem i serem (желая подкрепиться тем хлебом и сыром; chcieć – хотеть, желать). Ledwie jeść zaczął (едва начал есть), a tu nadszedł ku niemu niewielki chłopek w czarnej sukmanie i rzekł do niego (а тут подошёл к нему небольшой мужичок в чёрной сермяге и сказал ему; nadejść – подойти; rzec do kogoś – сказать кому-л.):

W jednej wsi mieszkało dwóch braci rodzonych, jeden był bogaty, drugi ubogi. Bogaty byłby może czasem ugęszczałx do ubogiego, gdyby mu żona złośliwa nie była przeszkadzała. I dlatego siedem lat mijało, jak pierwszy u drugiego nogą nie postał. Jednego razu pojechał ubogi łączką po drzewo do lasu; żona dała mu pół bochenka chleba i pół gomółki sera na drogę; dla biednych dzieci ledwo garść mąki zostało. Gdy już drewka na taczkę nałożył i przywiązał, usiadł sobie, chcąc się posilić owym chlebem i serem. Ledwie jeść zaczął, a tu nadszedł ku niemu niewielki chłopek w czarnej sukmanie i rzekł do niego:

– Niech Bóg błogosławi na spół (да благословит Бог пополам; niech – пусть, да; na spół = na pół – пополам)!

Ubogi odpowiedział (бедный ответил):

– Proszę z sobą (прошу с собой = прошу сесть).

I natychmiast rozdzieliwszy chleb i ser na poły (и немедленно разделив хлеб и сыр наполовину; na poły – наполовину), dał jedną połowę nieznajomemu (дал одну половину незнакомцу); ten jadł z apetytem i zjadłszy rzekł (тот ел с аппетитом и, съев, сказал; jeść – есть; zjeść – съесть):

– Niech Bóg błogosławi na spół!

Ubogi odpowiedział:

– Proszę z sobą.

I natychmiast rozdzieliwszy chleb i ser na poły, dał jedną połowę nieznajomemu; ten jadł z apetytem i zjadłszy rzekł:

– Za to (за то), coś mnie posilił (что ты меня подкрепил; co – что; jesteś – ты есть), możesz sobie trzy rzeczy u mnie wyprosić (можешь себе три вещи у меня выпросить); co chcesz (что хочешь), to ci się stanie (то тебе сделается; ci – тебе; stać się – стать; сделаться); tylko najlepszego nie zapomnij (только не забудь самое лучшее; nie zapomnieć czegoś – не забыть что-л.).

Ubogi odpowiedział (бедный ответил):

– Za to, coś mnie posilił, możesz sobie trzy rzeczy u mnie wyprosić; co chcesz, to ci się stanie; tylko najlepszego nie zapomnij.

Ubogi odpowiedział:

– Kiedyć tak ma być (если так должно быть; kiedyć = kiedy – прост. если; mieć – в соч. с неопр. формой глагола означает долженствование), to powiem życzenia moje (то я скажу мои пожелания). Oto mam sąsiadę zwadliwą (вот я имею = у меня есть соседка сварливая; sąsiada = sąsiadka); ta, co może (та, что может), na złość mi robi (делает мне назло; złość – злоба, злость; na złość – назло); ledwo się dzieci moje na dwór pokażą (едва дети мои на двор = во дворе покажутся), zaraz je klnie (сразу их = на них ругается; je – их; kląć – ругаться), goni i bije (гонит и бьёт); rad bym tedy najprzód (я бы тогда сначала охотно /сделал так/; rad – охотно), żeby ze mną w zgodzie żyła (чтобы она со мной в согласии жила; zgoda – согласие;żyć w zgodzie – жить в согласии).

– Będzie to (будет это = так и будет) – rzekł mały chłopek (сказал маленький мужичок) – sąsiada twoja dziś jeszcze do ciebie przyjdzie w gościnę (соседка твоя ещё сегодня придёт к тебе в гости; gościna – пребывание в гостях; iść w gościnę do kogoś – идти в гости к кому-л.).

– Kiedyć tak ma być, to powiem życzenia moje. Oto mam są-siadę zwadliwą; ta, co może, na złość mi robi; ledwo się dzieci moje na dwór pokażą, zaraz je klnie, goni i bije; rad bym tedy najprzód, żeby ze mną w zgodzie żyła.

– Będzie to – rzekł mały chłopek – sąsiada twoja dziś jeszcze do ciebie przyjdzie w gościnę.

– Po drugie (во-вторых) – rzekł ubogi (сказал бедный) – mam brata (у меня есть брат), który już siedem lat u mnie nie był (который уже семь лет у меня не был); rad bym (я бы охотно = я бы хотел), żeby się ze mną pogodził (чтобы он со мной помирился).

– Stanie się tak (станет = будет так), jak sobie życzysz (как тебе угодно; życzyć – желать; ktoś życzy sobie czegoś – кому-л. угодно что-л.) – rzekł znów chłopek mały (сказал снова маленький мужичок) – brat twój dziś wieczór u ciebie będzie (брат твой сегодня вечером у тебя будет; dziś wieczór – сегодня вечером). Cóż chcesz mieć na trzecie (что же ты хочешь на третье = в качестве третьего)?

– Po drugie – rzekł ubogi – mam brata, który już siedem lat u mnie nie był; rad bym, żeby się ze mną pogodził.

– Stanie się tak, jak sobie życzysz – rzekł znów chłopek mały – brat twój dziś wieczór u ciebie będzie. Cóż chcesz mieć na trzecie?

– Ha! przed kilku latu miałem (несколько лет назад у меня было; przed – тому назад), ile mi było potrzeba (сколько мне было нужно), teraz na górze mam skrzynię srogą (теперь наверху у меня сундук огромный; góra – верх; na górze – наверху; srogi – сильный, крепкий; зд. огромный), ale pustą (но пустой); przedtem w niej pełno bywało zboża (раньше в нём полно было зерна), dziś (сегодня), gdyby można (если бы /было/ можно), rad bym (я бы хотел), żeby było w niej pełno dukatów (чтобы было в ней полно дукатов).

– I to mieć będziesz wprzód (и это у тебя будет прежде), niźli do domu wrócisz (чем вернёшься домой; niźli = уст. чем; do domu – домой).

– Ha! przed kilku latu miałem, ile mi było potrzeba, teraz na górze mam skrzynię srogą, ale pustą; przedtem w niej pełno bywało zboża, dziś, gdyby można, rad bym, żeby było w niej pełno dukatów.

– I to mieć będziesz wprzód, niźli do domu wrócisz.

To rzekłszy chłopek w czarnej sukni zniknął (сказав это, мужичок в чёрной сергмяге исчез). Ubogi przyjechał przed swój domek (убогий приехал к своему домику; przed – к). Żona wyszła do niego (жена вышла к нему; do – к), chcąc mu pomóc drzewo z taczki znosić (желая ему помочь дерево с тачки сносить). Mąż mówi do niej (муж говорит ей; mówić do kogoś, czegoś – говорить кому-л., чему-л.):

– Pewnie się chce dzieciom i tobie jeść (наверняка тебе и детям хочется есть), a i ja zjadłbym co (и я съел бы что/-нибудь/), wleź no na górę (влезь-ка ты наверх; no – ка /в соч. с повел. накл./), weź ze skrzyni garść dukatów (возьми из сундука горсть дукатов; wziąć – взять), zmień w karczmie (разменяй /их/ в трактире), nakup chleba, bułek (накупи хлеба, булок; bułka), mięsa i dobrego trunku (мяса и хорошего напитка; trunek – напиток /спиртной/), a przygotuj wieczerzę (а = и приготовь ужин; wieczerza – книжн. ужин).

To rzekłszy chłopek w czarnej sukni zniknął. Ubogi przyjechał przed swój domek. Żona wyszła do niego, chcąc mu pomóc drzewo z taczki znosić. Mąż mówi do niej:

– Pewnie się chce dzieciom i tobie jeść, a i ja zjadłbym co, wleź no na górę, weź ze skrzyni garść dukatów, zmień w karczmie, nakup chleba, bułek, mięsa i dobrego trunku, a przygotuj wieczerzę.

Żona stoi jak wryta i nie wie (жена стоит как вкопанная и не знает; stanął jak wryty – остановился как вкопанный), co na to odpowiedzieć (что на это ответить); mąż mówi (муж говорит):

– Uczyń, jako powiadam (сделай, как я говорю; jako = jak; uczynić – сделать, совершить). Ona zaś na to (а она на это; zaś – же, а):

– Ale czyś głupi (но ты что, глупый: «ты глупый ли», czy – ли; jesteś – ты есть), i skądże by się tam dukaty wzięły (и откуда же бы там дукаты взялись)? a dyć tam ani złamanego grosza nie masz (у тебя ведь там даже ломаного гроша нет; dyć – диал. ведь; ani – даже)!

Żona stoi jak wryta i nie wie, co na to odpowiedzieć; mąż mówi:

– Uczyń, jako powiadam. Ona zaś na to:

– Ale czyś głupi, i skądże by się tam dukaty wzięły? a dyć tam ani złamanego grosza nie masz!

Mąż koniecznie obstawał (муж непременно настаивал; koniecznie – обязательно, непременно), aby poszła (чтобы она пошла): poszła więc i z wielkim zdumieniem wzięła jedną (итак = поэтому она пошла и с большим удивлением взяла одну; więc – итак, стало быть, следовательно), drugą i trzecią garść złota (вторую и третью горсть золота), radując się niezmiernie z takich dostatków (радуясь безмерно такому добру; radować się z czegoś – радоваться чему-л.; dostatki – уст. скарб, пожитки, добро). Wzięła potem z tego trzy dukaty (взяла потом из этого три дуката), starsze dziecko i taczkę i pojechała kupować (старшего ребёнка и тачку и поехала покупать). Dzieci zwadliwej sąsiady widziały (дети сварливой соседки видели), jak uboga Wałkowa wiozła na taczce kilka bochenków chleba (как бедная жена Валка везла на тачке несколько буханок хлеба), parę butelek piwa (пару бутылок пива; butelka – бутылка), wódkę (водку), ćwierć mięsa wołowego (четверть говяжьего мяса), ćwierć cielęcego itd. (четверть телячьего и так далее), pobiegły więc czym prędzej powiedzieć matce o tym (поэтому они как можно скорее побежали сказать матери об этом; pobiec – побежать; prędki – быстрый, скорый; czym prędzej – как можно скорее; matka – мать). Ta zadziwiła się wielce i gdy się zmierzchło (та весьма удивилась, и когда стемнело: «смерклось»; zmierzchnąć się – смеркнуться), kazała dzieciom (велела детям), aby poszły z tyłu pod okna sąsiada podsłuchiwać (чтобы пошли сзади под окна соседа подслушивать; tył – зад; z tyłu – сзади). Gdy Wałkowa mięso nastawiła do ognia (когда жена Валка поставила мясо в огонь), rzekł mąż do niej (муж сказал ей):

Mąż koniecznie obstawał, aby poszła: poszła więc i z wielkim zdumieniem wzięła jedną, drugą i trzecią garść złota, radując się niezmiernie z takich dostatków. Wzięła potem z tego trzy dukaty, starsze dziecko i taczkę i pojechała kupować. Dzieci zwadliwej sąsiady widziały, jak uboga Wałkowa wiozła na taczce kilka bochenków chleba, parę butelek piwa, wódkę, ćwierć mięsa wołowego, ćwierć cielęcego itd., pobiegły więc czym prędzej powiedzieć matce o tym. Ta zadziwiła się wielce i gdy się zmierzchło, kazała dzieciom, aby poszły z tyłu pod okna sąsiada podsłuchiwać. Gdy Wałkowa mięso nastawiła do ognia, rzekł mąż do niej:

– Idź jeno też do brata (иди только тоже к брату = иди-ка ты к брату; jeno – книжн. только), a pożycz od niego wiertelika (и займи у него вертелика = вертелик; wiertelik – деревянный сосуд для измерения количества зерна; pożyczyć od kogoś – занять у кого-л.), będziemy mierzyć te dukaty (будем измерять = считать эти дукаты; mierzyć – мерить, измерять).

Żona poszła (жена пошла), bratowa dziwiła się wielce (невестка очень удивлялась; wielce – книжн. весьма, очень), co by takiego mierzyć chcieli (что бы они такого = такое измерять хотели). Oni mierzyli i liczyli (они измеряли и считали).

– Idź jeno też do brata, a pożycz od niego wiertelika, będziemy mierzyć te dukaty.

Żona poszła, bratowa dziwiła się wielce, co by takiego mierzyć chcieli. Oni mierzyli i liczyli.

– No (ну)! toż będziemy mieli czternaście wierteli dukatów (да ведь у нас будет четырнадцать вертелей дукатов; toż – да ведь) – rzekł do niej mąż (сказал ей муж) – a teraz odeślij przez które dziecko ten wiertelik bratu (а теперь отошли через кого-нибудь из детей этот вертелик брату; odesłać – отослать; który – кто-нибудь).

Gdy brat wiertelik odebrał (когда брат получил вертелик; odebrać – принять, получить), ciekawy był (ему было любопытно: «он был любопытен»), co też nim było mierzone (что тоже = же им измеряли: «было измеряемо»): ogląda (осматривает), a tu w szparach na składaniu ujrzał (а тут в щелях на складывании = на месте складывания увидел; składać – складывать), że mu się coś błysło (что ему = там что-то блеснуло; błysnąć – блеснуть); dobywa nożem (извлекает ножом), widzi, że dukat (видит, что /это/ дукат); puka (стучит), aż tu czternaście dukatów wyleciało (аж = а тут четырнадцать дукатов вылетело). Jeszcze go większa wzięła ciekawość (ещё большее охватило его любопытство), pobiegł do brata i mówi (побежал он к брату и говорит):

– No! toż będziemy mieli czternaście wierteli dukatów – rzekł do niej mąż – a teraz odeślij przez które dziecko ten wiertelik bratu.

Gdy brat wiertelik odebrał, ciekawy był, co też nim było mierzone: ogląda, a tu w szparach na składaniu ujrzał, że mu się coś błysło; dobywa nożem, widzi, że dukat; puka, aż tu czternaście dukatów wyleciało. Jeszcze go większa wzięła ciekawość, pobiegł do brata i mówi:

– Jakeście mierzyli (как /же/ вы измеряли)? zostało czternaście dukatów w miarze i niosę je na powrót (осталось четырнадцать дукатов в мерке и несу их снова; miara – мера, мерка).

Wałek rzekł (Валек сказал):

– Zatrzymaj je, mój bracie (оставь их, мой брат)! mnie Pan Bóg opatrzył (меня Господь Бог одарил)

– Jak to (как это)? – pyta brat (спрашивает брат).

A Wałek mu całą przygodę opowiada (а Валек ему всё приключение рассказывает).

– Jakeście mierzyli? zostało czternaście dukatów w miarze i niosę je na powrót.

Wałek rzekł:

– Zatrzymaj je, mój bracie! mnie Pan Bóg opatrzyli

– Jak to? – pyta brat.

A Wałek mu całą przygodę opowiada.

Zła sąsiada nie chciała dzieciom wierzyć (злая соседка не хотела детям верить), co jej gadały (что они ей говорили; gadać – болтать, говорить), i sama pobiegła do Wałków (и сама побежала к Валкам). Wałek częstował hojnie brata i sąsiadę (Валек угощал щедро брата и соседку). Brat, powróciwszy do domu (брат, возвратясь домой), opowiada żonie (рассказывает жене), co widział i słyszał (что видел и слышал); złośliwa żona mówi (злобная жена говорит):

– Ej, to się może diabłu zapisał (эх, может быть, это дьявол был: «может быть, он дьяволу себя зарекомендовал»; zapisać się – проявить, показать, зарекомедовать себя)?

– Ale gdzie zaś (но где же = да где там) – mówi mąż (говорит муж). A ona znowu (а она снова):

Zła sąsiada nie chciała dzieciom wierzyć, co jej gadały, i sama pobiegła do Wałków. Wałek częstował hojnie brata i sąsiadę. Brat, powróciwszy do domu, opowiada żonie, co widział i słyszał; złośliwa żona mówi:

– Ej, to się może diabłu zapisał?

– Ale gdzie zaś – mówi mąż. A ona znowu:

– Za kawałek chleba i sera diabeł tyle nie daje (за кусок хлеба и сыра дьявол столько не даёт).

– Wiesz co (знаешь что)? – rzecze mąż (молвит муж; rzec – сказать, произнести, молвить) – pojadę ja też jutro na to miejsce (поеду я тоже завтра на то место; jechać – ехать), gdzie brat był (где брат был).

Żona dała mu wielki bochenek chleba i dwie gomółki (жена дала ему большую буханку хлеба и две головки сыра). Gdy już drewek na taczkę nałożył (когда уже дровишек на тачку наложил), ukazał się znowu ów chłopek w takim stroju (появился снова тот мужичок в таком костюме; strój – наряд, костюм), jak go brat opisał (как его брат описал), i mówi (и говорит): – Niech Bóg błogosławi na spół (пусть Господь благословит пополам).

– Za kawałek chleba i sera diabeł tyle nie daje.

– Wiesz co? – rzecze mąż – pojadę ja też jutro na to miejsce, gdzie brat był.

Żona dała mu wielki bochenek chleba i dwie gomółki. Gdy już drewek na taczkę nałożył, ukazał się znowu ów chłopek w takim stroju, jak go brat opisał, i mówi: – Niech Bóg błogosławi na spół.

Bogacz rzecze (брат молвит):

– Proszę do siebie (прошу сесть) – i dał mu połowę chleba i jedną gomółkę (и дал ему половину хлеба и один круглый сыр). Chłopek zjadł i rzekł (мужичок съел и сказал):

– Za to (за то), żeś mnie pożywił (что ты меня накормил), możesz sobie u mnie wyprosić trzy rzeczy i pewien bądź (можешь себе у меня выпросить три вещи и будь уверен), że ci się spełnią (что они тебе исполнятся); pamiętaj tylko (помни только), byś co najlepszego nie zapomniał (чтобы ты /то/, что самое лучшее не забыл).

Bogacz rzecze:

– Proszę do siebie – i dał mu połowę chleba i jedną gomółkę. Chłopek zjadł i rzekł:

– Za to, żeś mnie pożywił, możesz sobie u mnie wyprosić trzy rzeczy i pewien bądź, że ci się spełnią; pamiętaj tylko, byś co najlepszego nie zapomniał.

Bogacz nie mógł się zaraz namyśleć (богач не мог сразу подумать = придумать; namyśleć się – подумать), czego ma żądać (что он должен требовать), i rzekł (и сказал):

– Rad bym się z moją kobietą o tym rozmówić (я бы хотел с моей женой об этом поговорить; kobieta – женщина; баба, жена).

– To ci wolno (это тебе можно; ci – тебе) – odpowiedział chłopek (ответил мужичок) – nie trzeba ci tu jednak z odpowiedzią wracać (не нужно тебе, однако, сюда с ответом возвращаться), gdyż (потому что), co sobie z trzech rzeczy aż do zachodu słońca dziś zapragniesz (что ты себе из трёх вещей до заката солнца пожелаешь; aż – вплоть до; zapragnąć – пожелать), to ci się stanie (то произойдёт).

Bogacz nie mógł się zaraz namyśleć, czego ma żądać, i rzekł:

– Rad bym się z moją kobietą o tym rozmówić.

– To ci wolno – odpowiedział chłopek – nie trzeba ci tu jednak z odpowiedzią wracać, gdyż, co sobie z trzech rzeczy aż do zachodu słońca dziś zapragniesz, to ci się stanie.

Gdy bogacz do domu wrócił (когда богач вернулся домой), opowiedział żonie (рассказал жене), jaką miał rozmowę w lesie (какой имел разговор в лесу; las – лес).

– Ej, kto tam wie (эх, кто там знает), czy też to prawda (правда ли это)? Spróbujmy (попробуем): chciej (желай = пожелай), żeby nasza młoda siwa krowa (чтобы наша молодая серая корова), która sobie rogi strąciła (которая себе рога скинула; strącić – столкнуть; сбросить; скинуть; róg – рог), nowych nabyła (приобрела новые; nabyć czegoś, coś – прибрести что-л.).

Gdy bogacz do domu wrócił, opowiedział żonie, jaką miał rozmowę w lesie.

– Ej, kto tam wie, czy też to prawda? spróbujmy: chciej, żeby nasza młoda siwa krowa, która sobie rogi strąciła, nowych nabyła.

Ledwo co sobie tego życzyli (едва себе этого пожелали), przychodzi dziewka z obory i powiada im (приходит девка из коровника и говорит им), że siwuli piękne białe rogi urosły (что серой корове = у коровы красивые белые рога выросли; siwy – серый). Pobiegli do obory (побежали в коровник), a tu w samej rzeczy tak było (а тут в самом деле так было). Żona mówi znowu (жена говорит снова):

– Ale czy też to te rogi mocno siedzą (но прочно ли сидят эти рога; mocno – сильно; крепко; прочно)? – chwyci jeden (схватит один), zaczyna kręcić (начинает крутить), aż jej zaraz w ręku został (так, что даже он ей = у неё в руке сразу остался; aż – так, что даже).

Ledwo co sobie tego życzyli, przychodzi dziewka z obory i powiada im, że siwuli piękne białe rogi urosły. Pobiegli do obory, a tu w samej rzeczy tak było. Żona mówi znowu:

– Ale czy też to te rogi mocno siedzą? – chwyci jeden, zaczyna kręcić, aż jej zaraz w ręku został.

Mąż rozgniewany rzecze (муж, рассерженный = рассердившись, говорит; rozgniewać się – рассердиться):

– Ledwo urósł (только вырос; ledwo = ledwie – едва, чуть, только; urosnąć – вырасти), a jużeś go ukręciła (ты его уже скрутила; już – уже; jesteś – ты есть); żeby ci ten róg do głowy przyrósł (чтоб тебе этот рог к голове прирос; przyrosnąć – прирасти).

I zaraz się tak stało (и тотчас так произошло); wyciągają (вытаскивают), odrywają (отрывают), ale na próżno (но напрасно); cała wieś zbiegła się na to dziwo (всё село сбежалось на это диво; zbiec się – сбежаться; dziwo – чудо, диво), jednak nikt rady ani sposobu nie wiedział (однако никто ни совета, ни способа не знал). Słońce się już zniżało ku zachodowi (солнце уже склонялось к западу; zniżać się – снижаться; понижаться; склоняться /о солнце, луне и т. п./), mąż mówi smutnie (муж говорит печально):

Mąż rozgniewany rzecze:

– Ledwo urósł, a jużeś go ukręciła; żeby ci ten róg do głowy przyrósł.

I zaraz się tak stało; wyciągają, odrywają, ale na próżno; cała wieś zbiegła się na to dziwo, jednak nikt rady ani sposobu nie wiedział. Słońce się już zniżało ku zachodowi, mąż mówi smutnie:

– Dwie rzeczy się już spełniły (две вещи уже исполнились), ja tylko jeszcze jeden sposób wiem na to (я только ещё один способ знаю от этого; na – от /при указании на объект, от которого производится избавление, защита и т. п./), nim słońce zajdzie (прежде чем солнце зайдёт).

Nalegają na niego krewni żony (настойчиво требуют от него родственники жены; nalegać na kogoś – настойчиво требовать от кого-л.), aby tego sposobu użył (чтобы он этот способ применил; użyć czegoś – употребить; использовать; применить что-л.), aż on z gniewem rzekł (пока он /не/ сказал с гневом; aż – пока не):

– Niech ten róg odpadnie (пусть у тебя этот рог отпадёт).

– Dwie rzeczy się już spełniły, ja tylko jeszcze jeden sposób wiem na to, nim słońce zajdzie.

Nalegają na niego krewni żony, aby tego sposobu użył, aż on z gniewem rzekł:

– Niech ten róg odpadnie.

I zaraz się tak stało (и тотчас так произошло); lecz mąż z wielkiego żalu (но муж от великой печали; z – от /об эмоц. сост./), że z przyczyny ciekawości żony stracił skarb duży (что по причине любопытства жены потерял большое сокровище; z – по /при указании на то, в соотв. с чем что-л. происходит/), którego za jedno słowo mógł zostać panem (хозяином которого он мог стать за одно слово: «которого хозяином…»), poszedł i obwiesił się (пошёл и повесился). Żona, zobaczywszy to (жена, увидев это), poszła i z rozpaczy utopiła się w najgłębszej studni w podwórzu (пошла и от отчаяния утопилась в самом глубоком колодце во дворе).

I zaraz się tak stało; lecz mąż z wielkiego żalu, że z przyczyny ciekawości żony stracił skarb duży, którego za jedno słowo mógł zostać panem, poszedł i obwiesił się. Żona, zobaczywszy to, poszła i z rozpaczy utopiła się w najgłębszej studni w podwórzu.