4. Twardowski

(Твардовский )

Twardowski był dobry szlachcic (Твардовский был хороший шляхтич), bo po mieczu i kądzieli (потому что по мечу и кудели). Chciał mieć więcej rozumu (хотел иметь больше ума), niż mają drudzy poczciwi ludzie (чем /его/ имеют другие порядочные люди; poczciwy – добродушный; уст. честный; порядочный), i znaleźć na śmierć lekarstwo (и найти лекарство от смерти; na – на, для; от /при указании цели, назначения/), bo nie chciało mu się umrzeć (потому что не хотелось ему умереть = умирать).

Twardowski był dobry szlachcic, bo po mieczu i kądzieli. Chciał mieć więcej rozumu, niż mają drudzy poczciwi ludzie, i znaleźć na śmierć lekarstwo, bo nie chciało mu się umrzeć.

W starej księdze raz wyczytał (в старой книге он однажды вычитал; księga – книга), jak diabła przywołać można (как дьявола можно призвать; diabeł – дьявол); o północnej porze przeto cicho wychodzi z Krakowa (в полуночную пору = в полночь поэтому тихо выходит из Кракова; pora – время, пора; północ – полночь; o – в /при обозначении времени/), kędy leczył w całym mieście (где он лечил во всём городе; miasto – город), i przybywszy na Podgórze (и прибыв на Подгуже; podgórze – подгорье, предгорье), zaczął biesa głośno wzywać (начал беса громко звать). Stanął prędko zawezwany (встал он /перед ним/ быстро, вызванный; zawezwać – позвать, вызвать); jak w one czasy bywało (как в те времена бывало), zawarli z sobą umowę (заключили они между собой договор; zawrzeć umowę – заключить договор). Na kolanach zaraz diabeł napisał długi cyrograf (на коленях дьявол сразу написал длинное обязательство; cyrograf – уст. письменное обязательство), który własną krwią Twardowski (которое Твардовский собственной кровью; krew – кровь), wyciśniętą z serdecznego palca (выдавленной из безымянного пальца; palec serdeczny – безымянный палец), podpisał (подписал).

W starej księdze raz wyczytał, jak diabła przywołać można; o północnej porze przeto cicho wychodzi z Krakowa, kędy leczył w całym mieście, i przybywszy na Podgórze, zaczął biesa głośno wzywać. Stanął prędko zawezwany; jak w one czasy bywało, zawarli z sobą umowę. Na kolanach zaraz diabeł napisał długi cyrograf, który własną krwią Twardowski, wyciśniętą z serdecznego palca, podpisał.

Między wielu warunkami był ten główny (среди многих условий было то главное; między – между, среди; warunek – условие): że dopóty ni do ciała (что до тех пор ни до тела; dopóty – до тех пор), ni do duszy czart żadnego prawa nie ma (ни до души чёрт никакого права не имеет; prawo do czegoś – право на что-л.), dopóki Twardowskiego w Rzymie nie ułapi (пока Твардовского в Риме не схватит; dopóki – пока; до тех. пор, пока; łapać – ловить, хватать).

Na mocy tej umowy diabłu (согласно этому договору, дьяволу; moc – сила; na mocy czegoś – в силу чего-л.; na mocy uchwały – согласно решению), jako swemu słudze (как своему слуге; swemu = swojemu; sługa – слуга), rozkazał naprzód (приказал сначала), by z całej Polski srebro zaniósł w jedno miejsce i piaskiem dobrze przysypał (чтобы он со всей Польши серебро отнёс в одно место и песком хорошо = хорошенько присыпал; cały – целый, весь; zanieść – отнести; piasek – песок). Wskazał mu Olkusz (указал ему /на/ Олькуш; wskazać – показать, указать); posłuszny służka dopełnił rozkaz wydany i z tego srebra powstała sławna kopalnia srebra w Olkuszu (послушный служка выполнил отданный /ему/ приказ, и из этого серебра возник знаменитый серебряный рудник в Олькуше; wydać – выдать; wydać rozkaz – отдать приказ, kopalnia – шахта, рудник).

Między wielu warunkami był ten główny: że dopóty ni do ciała, ni do duszy czart żadnego prawa nie ma, dopóki Twardowskiego w Rzymie nie ułapi.

Na mocy tej umowy diabłu, jako swemu słudze, rozkazał naprzód, by z całej Polski srebro zaniósł w jedno miejsce i piaskiem dobrze przysypał. Wskazał mu Olkusz; posłuszny służka dopełnił rozkaz wydany i z tego srebra powstała sławna kopalnia srebra w Olkuszu.

Drugą rzecz kazał (другую вещь приказал): do Pieskowej Skały by przyniósł skałę (в Пескову Скалу чтобы принёс скалу; do – в), wysoką (высокую), przewrócił na dół najcieńszym końcem (перевернул вниз самым тонким концом; dół – низ; na dół – вниз; koniec – конец), ażeby tak wiecznie stała (чтобы она так вечно стояла). Posłuszny giermek (послушный слуга; giermek – оруженосец; зд. слуга), jako pan kazał (как хозяин велел), postawił skałę (поставил скалу), co dotąd stoi i zwie się Skałą Sokolą (что до сих пор стоит и зовётся Скалой Сокола; dotąd – до сих пор).

Drugą rzecz kazał: do Pieskowej Skały by przyniósł skałę, wysoką, przewrócił na dół najcieńszym końcem, ażeby tak wiecznie stała. Posłuszny giermek, jako pan kazał, postawił skałę, co dotąd stoi i zwie się Skałą Sokolą.

Wszystko, co jeno zażądał żywnie (всё, что только потребовал = пожелал; zażądać – потребовать; co się żywnie podoba – как заблагорассудится), miał na swoje zawołanie (имел по первому своему требованию; zawołanie – призыв, зов, клич; na zawołanie – по первому требованию); jeździł na malowanym koniu (ездил на расписном коне), latał w powietrzu bez skrzydeł (летал в воздухе без крыльев; skrzydło – крыло), w daleką drogę siadał na koguta i prędzej bieżał niż konno (в дальнюю дорогу садился на петуха и быстрее бежал, чем верхом; daleki – далёкий, дальний; prędki – быстрый; konno – верхом), pływał po Wiśle ze swoją kochanką wstecz wody bez wiosła i żagli (плавал по Висле со своей любовницей вспять воды = против течения без весла = вёсел и парусов; wstecz – назад, обратно, вспять; wiosło – весло; żagiel – парус), a jak szkło wziął do ręki (а как стекло взял = брал в руку; wziąć – взять), zapalał wioski na sto mil odległe (зажигал = поджигал деревни, находящиеся на расстоянии ста миль: «на сто миль отдалённые»; zapalać – зажигать; odległy – отдалённый; odegłość – расстояние).

Wszystko, co jeno zażądał żywnie, miał na swoje zawołanie; jeździł na malowanym koniu, latał w powietrzu bez skrzydeł, w daleką drogę siadał na koguta i prędzej bieżał niż konno, pływał po Wiśle ze swoją kochanką wstecz wody bez wiosła i żagli, a jak szkło wziął do ręki, zapalał wioski na sto mil odległe.

Upodobawszy jedną pannę chciał się ożenić (полюбив одну барышню, хотел женится), ale panna chowała we flaszce robaka i pod tym warunkiem obiecywała oddać temu rękę (но барышня прятала/хранила в бутылке червяка и при том условии обещала тому отдать руку; flaszka – бутылка; pod warunkiem – при условии), kto zgadnie co to za robak (кто отгадает, что это за червяк).

Twardowski, w ciemię nie bity (Твардовский, не лыком шит; ciemię – темя; nie w ciemię bity – не лыком шит: «не по темени битый/стукнутый»), przebrał się w dziada łachmany i przyszedł do ładnej panny (переоделся в лохмотья старика = стариковские лохмотья и пришёл к красивой барышне; dziad – дед; старик; przyjść – прийти; do – к). Pyta go zaraz (она его спрашивает сразу), ukazując z dala flaszkę (показывая издали бутылку; dal – даль; z dala – издали):

Upodobawszy jedną pannę chciał się ożenić, ale panna chowała we flaszce robaka i pod tym warunkiem obiecywała oddać temu rękę, kto zgadnie co to za robak.

Twardowski, w ciemię nie bity, przebrał się w dziada łachmany i przyszedł do ładnej panny. Pyta go zaraz, ukazując z dala flaszkę:

Co to za zwierzę (что это за животное), robak czy wąż (червяк или змея)?

Kto to odgadnie (кто это отгадает; odgadnąć – отгадать), będzie mój mąż (будет мой муж).

A Twardowski odrzekł na to (а Твардовский ответил на это; odrzec – ответить):

– To jest pszczółka (это пчёлка; pszczoła – пчела), mościwa panno (милостивая панна; mościwy = miłościwy – уст. милостивый; panna – панна /обращение к незамужней женщине/)! Zgadł w istocie i wnet się ożenił (отгадал действительно и сразу женился; zgadnąć – отгадать; istota – сущность, суть; w istocie – действительно, в действительности, по существу).

Co to za zwierzę, robak czy wąż? Kto to odgadnie, będzie mój mąż.

A Twardowski odrzekł na to:

– To jest pszczółka, mościwa panno! Zgadł w istocie i wnet się ożenił.

Pani Twardowska na rynku Krakowa ulepiła z gliny domek (пани Твардовская на (на рыночной площади Кракова слепила из глины домик; pani – пани, госпожа /вежливое наименование замужней женщины/; rynek – рынок; рыночная площадь); w nim przedawała garnki i misy (в нём продавала горшки и миски; garnek – горшок). Twardowski za bogatego przebrany pana (Твардовский, переодетый богатым господином; przebrać się za kogoś – одеться, переодеться кем-л.), przejeżdżając z licznym dworem (проезжая с многочисленным двором = свитой; dwór – двор /например, королевский/), tłuc je zawsze czeladzi kazał (бить их всегда челяди приказывал; je – их /форма вин. падежа местоим. one/). A kiedy żona ze złości wyklinała w pień (а когда жена от злости проклинала всё на свете; że – от /об эмоц. сост./; wyklinać w pień – проклинать всё на свете), co żyje (что живёт = всё живое), on, siedząc w pięknej kolasie (он, сидя в прекрасном экипаже; kolasa – уст. экипаж), śmiał się szczerze i wesoło (смеялся искренне и весело).

Pani Twardowska na rynku Krakowa ulepiła z gliny domek; w nim przedawała garnki i misy. Twardowski za bogatego przebrany pana, przejeżdżając z licznym dworem, tłuc je zawsze czeladzi kazał. A kiedy żona ze złości wyklinała w pień, co żyje, on, siedząc w pięknej kolasie, śmiał się szczerze i wesoło.

Złota miał zawsze by piasku (золота у него было всегда как песка: «золота имел…»; by – зд. как), bo co chciał (потому что /всё/, что он хотел), to diabeł znosił (то дьявол приносил). Kiedy długo dokazuje (когда он /так/ долго резвится = шалил; dokazywać – резвиться, шалить), raz był zaszedł w bór ciemnisty bez narzędzi czarnoksięskich (однажды зашёл в тёмный дремучий лес без колдовских инструментов; był – реликт давнопрошедшего времени; zajść – зайти; bór – дремучий лес; ciemny – тёмный). Zaczął dumać zamyślony (начал размышлять задумчиво: «задумчивый»; dumać – книжн. думать, раздумывать, размышлять; zamyślony – задумавшийся, погружённый в размышления; задумчивый), nagle napada go diabeł i żąda (вдруг нападает на него дьявол и требует; napadać kogoś – нападать на кого-л.), aby niezwłocznie udał się prosto do Rzymu (чтобы он немедленно отправился прямо в Рим).

Złota miał zawsze by piasku, bo co chciał, to diabeł znosił. Kiedy długo dokazuje, raz był zaszedł w bór ciemnisty bez narzędzi czarnoksięskich. Zaczął dumać zamyślony; nagle napada go diabeł i żąda, aby niezwłocznie udał się prosto do Rzymu.

Rozgniewany czarnoksiężnik mocą swojego zaklęcia zmusił biesa do ucieczki (разгневанный колдун силой своего заклятия принудил беса к бегству; zmusić do czegoś – заставить что-л. сделать; принудить к чему-л.; ucieczka – бегство); zgrzytając kłami ze złości wyrywa sosnę z korzeniami i tak silnie Twardowskiego uderza po nogach obu (/а/ он, скрежеща клыками от злости, вырывает сосну с корнями и так сильно ударяет Твардовского по обеих ногах = по обеим ногам; kieł – клык), że jedną zgruchotał całą (что одну раздробил всю; zgruchotać – сокрушить, раздробить). Od onej doby był kulawy i zwany odtąd powszechnie kuternogą (с оного времени он был хромой = хромым и всего его так звали: «был называем всеми хромым»; doba – пора, время; powszechnie – все, всеми; везде; kuternoga – хромой).

Rozgniewany czarnoksiężnik mocą swojego zaklęcia zmusił biesa do ucieczki; zgrzytając kłami ze złości wyrywa sosnę z korzeniami i tak silnie Twardowskiego uderza po nogach obu, że jedną zgruchotał całą. Od onej doby był kulawy i zwany odtąd powszechnie kuternogą.

W ostatku sprzykrzywszy sobie zły duch (когда злому духу вконец надоело: «в конце сделав себе противным злой дух»; ostatek – остаток; край, конец; sprzykrzyć komuś coś – отбить охоту кому-л. к чему-л.; сделать противным кому-л. что-л.; sprzykszyłem sobie coś – мне надоело), czekając dość długo na duszę czarnoksiężnika (ожидая довольно долго душу колдуна; czekać na kogoś, coś – ждать, ожидать кого-л., чего-л.; dosyć – достаточно, довольно), przybiera postać dworzana i jak biegłego lekarza zaprasza niby do swojego pana (принимает форму/вид придворного и как искусного врача приглашает будто к своему господину; postać – вид, форма; dworzanin – придворный; biegły – сведущий, опытный; искусный), że potrzebuje pomocy (что он нуждается в помощи; potrzebować coś – нуждаться в чём-л.). Twardowski za posłańcem śpieszy do pobliskiej wioski nie wiedząc (Твардовский за посыльным спешит в близлежащую деревню, не зная; posłaniec), że w niej się gospoda nazywała Rzymem (что в ней постоялый двор называется «Рим»; gospoda – уст. корчма, трактир; постоялый двор).

W ostatku sprzykrzywszy sobie zły duch, czekając dość długo na duszę czarnoksiężnika, przybiera postać dworzana i jak biegłego lekarza zaprasza niby do swojego pana, że potrzebuje pomocy. Twardowski za posłańcem śpieszy do pobliskiej wioski nie wiedząc, że w niej się gospoda nazywała Rzymem.

Skoro tylko próg przestąpił onego mieszkania (как только он переступил порог оного жилища; mieszkanie – квартира, жилище), mnóstwo kruków (множество воронов), sów (сов; sowa – сова), puchaczy osiadło dach cały i wrzaskliwymi głosy napełniło powietrze (филинов покрыло = покрыли всю крышу и крикливыми голоса = голосами наполнили воздух; osiąść – осесть, сесть; перен. покрыть). Twardowski od razu poznał (Твардовский сразу распознал; od razu – сразу; poznać – узнать, распознать), co go może tutaj spotkać (что его может здесь постигнуть), więc z kołyski dziecię małe (итак = поэтому из колыбели дитя малое; więc – итак, стало быть, следовательно), świeżo dopiero ochrzczone (только недавно крещённое; świeżo – свежо; только что, недавно; dopiero – всего лишь, едва, только; ochrzcić – окрестить, крестить), porywa drżący na ręce (хватает, дрожащий = дрожа на руки; drżeć – дрожать; ręka – рука), zaczyna piastować (начинает нянчить; piastować – книжн. носить на руках /ребёнка/, нянчить), gdy w własnej postaci wpada diabeł do izby (когда в собственной форме = собственной персоной врывается в комнату дьявол; wpadać – вбегать, влетать, врываться; izba – помещение, комната; postać – вид, форма; личность, лицо).

Skoro tylko próg przestąpił onego mieszkania, mnóstwo kruków, sów, puchaczy osiadło dach cały i wrzaskliwymi głosy napełniło powietrze. Twardowski od razu poznał, co go może tutaj spotkać, więc z kołyski dziecię małe, świeżo dopiero ochrzczone, porywa drżący na ręce, zaczyna piastować, gdy w własnej postaci wpada diabeł do izby.

Chociaż był pięknie ubrany (хотя он был красиво одет) – miał kapelusz trójgraniasty (на нём была треугольная шляпа; trójgraniasty – трёхгранный; треугольный; kapelusz trójgraniasty – треугольная шляпа), frak niemiecki (немецкий фрак), z długą na brzuch kamizelką (с длинной на живот жилеткой; kamizelka – жилет, жилетка), spodnie krótkie i obcisłe (короткие и облегающие штаны; spodnie – брюки, штаны; obcisły – обтянутый; плотно облегающий), a trzewiki ze sprzączkami i wstążkami (и башмаки с пряжками и ленточками), wszyscy go poznali zaraz (все его узнали сразу), bo wyglądały rogi spod kapelusza (потому что рога выглядывали из-под шляпы; róg – рог), pazury z trzewika i harcap z tyłu (когти из башмака и коса сзади; harcap – уст. коса /часть парика/; tył – зад; z tyłu – сзади).

Chociaż był pięknie ubrany – miał kapelusz trójgraniasty, frak niemiecki, z długą na brzuch kamizelką, spodnie krótkie i obcisłe, a trzewiki ze sprzączkami i wstążkami, wszyscy go poznali zaraz, bo wyglądały rogi spod kapelusza, pazury z trzewika i harcap z tyłu.

Już chciał porwać Twardowskiego (он уже хотел схватить Твардовского), gdy spostrzegł wielką przeszkodę (когда заметил большое = серьёзное препятствие; spostrzec – заметить, увидеть), bo małe dziecię na ręku (потому что = тоесть малое дитя на руках), do którego nie miał prawa (на которое он не имел права). Ale bies wnet znalazł sposób (но бес сразу нашёл способ; znaleźć – найти); przystąpił do czarownika i rzecze (подошёл к колдуну и молвит; przystąpić – подступить, подойти к кому-л.; rzec – сказать, произнести, молвить):

– Jesteś dobry szlachcic (ты хороший шляхтич): zatem verbum nobile debet esse stabile (следовательно, verbum nobile debet esse stabile).

Już chciał porwać Twardowskiego, gdy spostrzegł wielką przeszkodę, bo małe dziecię na ręku, do którego nie miał prawa. Ale bies wnet znalazł sposób; przystąpił do czarownika i rzecze:

– Jesteś dobry szlachcic: zatem verbum nobile debet esse stabile.

Twardowski wiedząc (Твардовский, зная), że nie może złamać szlacheckiego słowa (что он не может нарушить шляхетского слова; złamać – сломать; нарушить), złożył w kołyskę dziecię (положил дитя в колыбель; złożyć – сложить, положить), a wraz ze swym towarzyszem wylecieli wprost kominem (а = и вместе со своим товарищем вылетели = вылетел прямо дымоходом = в печную трубу; wylecieć – вылететь; komin – дымоход; труба /печная/).

Zawrzało stado radośnie sów (заволновалась радостно стая сов; zawrzeć – закипеть; перен. заволноваться; stado – стадо; стая), wron, kruków i puchaczy (ворон, воронов и филинов). Lecą wyżej (летят выше; lecieć – лететь), coraz wyżej (всё выше; coraz – всё /в соч. со сравн. ст. прил. и нареч. означает постепенное усиление качества/). Twardowski nie stracił ducha (Твардовский не потерял духа); spojrzy na dół (посмотрит вниз) – widzi ziemię (видит землю), a tak wysoko poleciał (а так высоко полетел), że wsie widzi takie małe jak komary (что сёла видит такие маленькие как комары; wieś – деревня, село), miasta duże jakby muchy (большие города как мухи), a sam Kraków by dwa pająki razem (а сам Краков словно два паука вместе).

Twardowski wiedząc, że nie może złamać szlacheckiego słowa, złożył w kołyskę dziecię, a wraz ze swym towarzyszem wylecieli wprost kominem.

Zawrzało stado radośnie sów, wron, kruków i puchaczy. Lecą wyżej, coraz wyżej. Twardowski nie stracił ducha; spojrzy na dół – widzi ziemię, a tak wysoko poleciał, że wsie widzi takie małe jak komary, miasta duże jakby muchy, a sam Kraków by dwa pająki razem.

Żal mu szczery serce ścisnął (искренняя печаль сжала ему сердце); tam zostawił wszystko drogie (там оставил он всё дорогое), co polubił i ukochał (что полюбил и возлюбил; polubić – полюбить; ukochać – полюбить, возлюбить), a więc podleciawszy wyżej (а таким образом = и поэтому взлетев выше; a więc – таким образом), gdzie ni sęp (где ни коршун), ni orzeł Karpat skrzydłem wiatru nie poruszył (ни орёл Карпат крылом ветра не коснулся), gdzie zaledwo okiem sięgnął (куда едва глазом достал; sięgnąć – дойти; достать; простереться; jak okiem sięgnąć – куда ни взглянешь), z mordowanej piersi silnie dobędzie ostatku głosu i zanuci pieśń pobożną (из измученной груди сильно извлечёт = извлёк остаток голоса и запел религиозную песню; mordować – утомлять, изматывать; мучить; dobyć czegoś – книжн. вынуть, извлечь что-л.; zanucić – запеть /вполголоса/; pobożny – набожный; божественный, религиозный).

Żal mu szczery serce ścisnął; tam zostawił wszystko drogie, co polubił i ukochał, a więc podleciawszy wyżej, gdzie ni sęp, ni orzeł Karpat skrzydłem wiatru nie poruszył, gdzie zaledwo okiem sięgnął, z mordowanej piersi silnie dobędzie ostatku głosu i zanuci pieśń pobożną.

Była to jedna z kantyczek (была это одна из /тех/ песен; kantyczka – религиозная песня), które dawniej w swej młodości (которые прежде в своей молодости), kiedy nie znał żadnych czarów (когда он не знал никакого колдовства; czary – мн. чары, волшебство, колдовство), duszę jeszcze miał niewinną (душа у него ещё была невинной), ułożył na cześć Marii i śpiewał zawsze codziennie (сочинил в честь Марии и пел всегда ежедневно; ułożyć – сложить, сочинить; na cześć kogoś – в честь кого-л.).

Była to jedna z kantyczek, które dawniej w swej młodości, kiedy nie znał żadnych czarów, duszę jeszcze miał niewinną, ułożył na cześć Marii i śpiewał zawsze codziennie.

Głos jego niknie w powietrzu (голос его замирает в воздухе; niknąć – исчезать, замирать /о звуках/), choć śpiewa z serca serdecznie (хотя он поёт от сердца сердечно; z serca – от сердца), ale pasterze górale (но пастухи-гурали, góral – горец, гураль /коренной житель польских Татр/), co pod nim na górach paśli (что под ним на горах пасли), zdziwieni podnieśli głowy (удивлённые = удивлённо подняли головы; zdziwiony – удивлённый, zdziwić się – удивиться), chcąc wiedzieć (желая знать; chcieć – хотеть, желать), skąd pieśń nabożna słowa im z chmurą przynosi (откуда божественная песня слова /свои/ им с тучей приносит; nabożny – набожный; божественный). Głos jego bowiem nie poszedł w górę (ибо голос его не пошёл вверх; bowiem – потому что, так как, ибо; góra – гора; na górę – вверх), ale przyległ do tej ziemi (а прилёг к земле; ale – но, а; przylec – диал. прилечь), by zbudował ludzkie dusze (чтобы облагородил = облагородить человеческие души; zbudować – построить; книжн. благотворно повлиять, облагородить).

Głos jego niknie w powietrzu, choć śpiewa z serca serdecznie, ale pasterze górale, co pod nim na górach paśli, zdziwieni podnieśli głowy, chcąc wiedzieć, skąd pieśń nabożna słowa im z chmurą przynosi. Głos jego bowiem nie poszedł w górę, ale przyległ do tej ziemi, by zbudował ludzkie dusze.

Skończył pieśń całą (закончил всю песню), zdziwiony wielce patrzy (удивлённый очень, смотрит; wielce – книжн. весьма, очень), że w górę nie leci wyżej (что он вверх не летит выше), że zawisł w miejscu (что повис на месте; zawisnąć – повиснуть; w miejscu – на месте). Spojrzy dokoła (посмотрит вокруг) – już towarzysza nie widzi swojej podróży (уже не видит своего спутника; towarzysz podróży – спутник; podróż – путешествие); głos jeno mocny nad sobą słyszy (только голос сильный над собой слышит), co zagrzmiał w sinawej chmurze (что раздался в синеватой туче; zagrzmieć – загреметь, прогреметь; раздасться; siny – синий; chmura – туча):

Skończył pieśń całą, zdziwiony wielce patrzy, że w górę nie leci wyżej, że zawisł w miejscu. Spojrzy dokoła – już towarzysza nie widzi swojej podróży; głos jeno mocny nad sobą słyszy, co zagrzmiał w sinawej chmurze:

– Zostaniesz do dnia sądnego (останешься до скончания века; dzień sądu/sądny dzień – судный день; do sądnego dnia – до скончания века), zawieszony tak jak teraz (подвешенный так как сейчас)! Jak zawisł w miejscu (как он завис на месте), dotychczas buja (/так/ до сих пор качается; dotychczas – до сих пор), a choć mu słowa w ustach zamarły (и хотя ему = у него слова в = на губах замерли; usta – рот; губы; zamrzeć – замереть), choć głosu jego nikt nie dosłyszy (хотя голоса его никто не расслышит), starcy (старики; starzec – старик), co dawne pamiętają czasy (что прежние помнят времена), gdy miesiąc w pełni zabłyśnie (когда месяц в полнолуние блеснёт; miesiąc – уст. месяц /луна/; pełnia/księżyc w pełni – полнолуние; zabłysnąć – блеснуть), przed niewielu jeszcze laty wskazywali czarną plamkę jako ciało Twardowskiego zawieszone do dnia sądu (ещё немного = несколько лет назад показывали чёрное пятнышко как тело Твардовского, подвешенное до судного дня; przed – тому назад; niewiele – немного; plama – пятно).

– Zostaniesz do dnia sądnego, zawieszony tak jak teraz! Jak zawisł w miejscu, dotychczas buja, a choć mu słowa w ustach zamarły, choć głosu jego nikt nie dosłyszy, starcy co dawne pamiętają czasy, gdy miesiąc w pełni zabłyśnie, przed niewielu jeszcze laty wskazywali czarną plamkę jako ciało Twardowskiego zawieszone do dnia sądu.